پرسش :

چرا زنان بیرون از خانه نباید آرایش کنند؟ دلایل آن از نظر منطقى چیست؟ آیه مربوط به آرایش بانوان در کدام سوره از قرآن کریم مى باشد و در چه منابعى حدود آن مشخص شده است؟

پاسخ :
هرچند آرایش و زیبایى از نظر اسلام مطلوب و پسندیده است و منعى بر آن وجود ندارد؛ بلکه توصیه به آرایش و آراستن شده و حتى نسبت به آرایش زنان براى همسران از سوى اسلام تأکید فراوانى صورت پذیرفته است، با این همه آرایش هاى زننده و ناهنجار در برابر نامحرمان از نگاه دین مورد نکوهش قرار گرفته است.
خداوند متعال به زنان مؤمن دستور مى دهد: «زینت و آرایش خود را آشکار نکنند جز آن مقدارى که آشکار است (صورت و دست ها تا مچ) مگر براى شوهران و دیگر محارم». و در ادامه به زنان مؤمن سفارش مى کند: «هنگام راه رفتن پاهایشان را به زمین نکوبند تا زینت مخفى آنان [که همان خلخال پا است] آشکار نشود و یا صداى آن شنیده نشود و موجب جلب توجه نامحرمان نگردد».1
آسیب ها و پیامدهاى منفى و گاهى غیرقابل جبران به واسطه حضور تحریک کننده زنان در بین نامحرمان دامنگیر فرد، خانواده و جامعه مى گردد و در اینجا به گوشه اى از این آسیب ها اشاره مى نماییم:
1. پیامدهاى فردى
به طور طبیعى آرایش چهره به نوعى توجه و نگاه نامحرمان را به خود جلب مى کند، بدیهى است که این کار زمینه برخى از تحریکات را براى طمع ورزى ایجاد مى نماید، در حالى که حفظ شخصیت زن و کرامت انسانى او مى طلبد که با وقار لازم از منزل بیرون شود و از هر چیزى که توجه و رغبت دیگران را به او جلب مى کند پرهیز نماید.2 بنابراین خود زنان آرایش کرده اولین کسانى هستند که در معرض آسیب قرار مى گیرند.
از سویى شخصیت زن به خاطر حضور آرایش کرده او در جامعه، او را تا حد یک عروسک، یا یک کالاى بى ارزش به سقوط مى کشاند و ارزش هاى والاى انسانى او به کلى به دست فراموشى سپرده مى شود، و تنها به عنوان وسیله اى براى کامیابى هاى جسمى مورد توجه قرار مى گیرد.3
2. پیامدهاى خانوادگى
بنیان خانواده، مقدس ترین پیوند اجتماعى است. براى ثبات این بنیان، عفت و حجاب مهم ترین عامل به شمار مى آید. اگر زنان آرایش ها و خودنمایى ها را به بیرون منزل بکشانند، و مورد نگاه هاى هوس آلود نامحرمان قرار بگیرند، ناخواسته عامل پیامدهاى منفى خواهند شد که در اینجا به برخى از آنها اشاره مى شود:
الف. سستى نظام خانواده و تأخیر در ازدواج
حضور دختران آرایش کرده در جامعه موجب تنوع طلبى پسران در انتخاب همسرشان مى شود و در آرزوى رسیدن به دخترى که همه زیبایى ها را داشته باشد، ازدواج را به تأخیر مى اندازند.
برخى دختران تصور مى نمایند اگر آرایش کرده در جامعه رفت و آمد کنند، زمینه ازدواج آنها بیش تر فراهم مى گردد؛ اما واقعیت آمارها خلاف آن را اثبات نموده است؛ زیرا بیش از این که مورد «توجه» باشند «طعمه هجوم نگاه هاى سمّى» هستند و شرایط ازدواج آنان سخت تر مى شود.
ب. کاهش جذابیت همسران و افزایش طلاق
اگر مردان به راحتى و به آسانى در تمام صحنه هاى اجتماعى به زنان آرایش کرده و متنوع دسترسى داشته باشند، ضمانتى براى پایدارى محبت و دلبستگى آنان به همسرانشان نخواهد بود؛ زیرا تحریک هوى و هوس آنان را از زن خود دلسرد مى کند و در کانون گرم خانواده اختلاف و اختلال پیش خواهد آمد.
این است که وقتى زن بزک کرده و بدحجاب در جامعه ظاهر مى شود، چشم ها، به سوى او نشانه مى روند و چه بسا فریفته و فریب خورده شده و سرانجام به جدایى از همسر منجر شود.
3. پیامدهاى اجتماعى
الف. سقوط ایمانى و اخلاقى جامعه
حضور آرایش کرده زنان در جامعه علاوه بر اینکه نشانه پاى بند نبودن و بى مبالاتى فرد به احکام و اعتقادات اسلامى است؛ نگاه هاى آلوده مردان هوس باز را به خود جلب مى کند و آتش شهوت را در دل آنان شعله ور مى سازد و هنگامى که این وضعیت در جامعه شیوع پیدا کند همه حدّ و مرزها به تدریج شکسته مى شود و حریم عفاف خدشه دار مى گردد و گناه و آلودگى همه جامعه را فرامى گیرد و سرانجام با از بین رفتن سرمایه هاى معنوى، پایه هاى ایمانى مردم سست گردیده، جامعه در سقوط اخلاقى و فساد قرار مى گیرد.4
ب. افزایش التهاب و آرامش اجتماعى
اگر زنان به صورت تحریک آمیز در اجتماع ظاهر شوند، التهاب و هیجان روحى بینندگان هر لحظه با دیدن صحنه اى تازه افزایش مى یابد و از آن جا که ارضاى غریزه جنسى در تمامى موارد دلخواه، ممکن نیست، باعث برهم خوردن تعادل روحى بینندگان مى گردد.
ج. کم رنگ شدن حضور مثبت زنان در جامعه
زنى که تن و اندام خود را در معرض دید همگان مى گذارد، در حقیقت ویژگى هاى «جنسیتى» خود را ابزارى براى ارتباط ناسالم جنسى قرار مى دهد و اصطلاحاً کوچه و بازارى مى شود. به عبارت دیگر او مى خواهد با تکیه بر فریبندگى جنسى خویش، جاى خود را در جامعه باز کند، نه با تکیه بر انسانیت خود و بدین ترتیب اعلام مى کند که آن چه براى او مهم است، جاذبه هاى زن بودن اوست، نه انسان بودن و نه اندیشه و نه لیاقت و کارآیى او و حال آن که اسلام با ممنوع نمودن آرایش زنان در جامعه خواهان آن است که زنان و مردان مسلمان با جنبه هاى انسانى خود در اجتماع حاضر گردند.
د. گسترش فساد اجتماعى
در جامعه اى که حجاب، متانت، عفت و حیا ارزش تلقى مى شود، زن پایه هاى این ارزش را از رفتار و کردار خود، به بینش و باور خویش سرایت مى دهد و از طرفى نه تنها زنان دیگر بلکه مردان را نیز متوجه ارزش هاى جامعه مى سازد و جامعه را به سلامت و ارزش هاى واقعى سوق مى دهد. اما اگر زن، روش ها و منش هاى خود را تغییر دهد و به خودنمایى و آرایش هاى ظاهرى بپردازد، ارزش هایى چون حجاب و حیا و وقار را خدشه دار مى کند و خود و اجتماع را به تباهى و فساد و در نهایت به ضدارزش ها مى کشاند.5
پی نوشت:
1. نور 24، آیه 31.
2. براى آگاهى بیش تر ر.ک: نظام حقوقى زن در اسلام، مرتضى مطهرى.
3. برگزیده تفسیر نمونه، ج3، ص: 292.
4. ر.ک: آثار و پیامدهاى فرهنگى اجتماعى گسترش بدحجابى، محمدحسین درافشان، پیام زن، شماره 184 و 185.
5. همان.
منبع: پرسمان